Ιωάννης Ράπτης MIC II, DEGUM I, AGUB I

Μαιευτήρας - Γυναικολόγος

Στο ιατρείο του Ιωάννη Ράπτη τα προβλήματα υπογονιμότητας αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της “Ορμονικής Σχολής της Φρανκφούρτης” – Frankfurter Hormonschule και της Διεθνούς Εταιρείας Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας – ISGE.

Βιογραφικό ιατρού >>

Ακολουθήστε μας

Σπερματέγχυση

Η σπερματέγχυση (IUI – Intrauterine Insemination) αποτελεί μία από τις πλέον διαδεδομένες τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ιδανική για ζευγάρια που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες μορφές υπογονιμότητας. Η μέθοδος περιλαμβάνει την εισαγωγή επεξεργασμένου σπέρματος με ειδικό καθετήρα απευθείας μέσα στη μήτρα, λίγο πριν ή κατά την ωορρηξία, με στόχο τη μεγιστοποίηση της πιθανότητας γονιμοποίησης του ωαρίου.

Πότε ενδείκνυται η σπερματέγχυση;

Η σπερματέγχυση δεν εφαρμόζεται σε κάθε μορφή υπογονιμότητας. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις όπου:

- Ο άνδρας εμφανίζει παράγοντα ήπιας ή μέτριας βαρύτητας, όπως χαμηλή κινητικότητα, μειωμένο αριθμό σπερματοζωαρίων και παθολογική μορφολογία.

- Η γυναίκα έχει διαταραγμένο κύκλο αλλά διαβατές σάλπιγγες.

- Υπάρχει άλλος γυναικείος παράγοντας όπως ανωμαλία τραχηλικής βλέννας, που εμποδίζει την πορεία του σπέρματος.

- Υπάρχουν δυσκολίες στη συνουσία (π.χ. στυτική δυσλειτουργία, ψυχολογικά εμπόδια, προβλήματα εκσπερμάτισης).

- Χρησιμοποιείται σπέρμα δότη σε περιπτώσεις αζωοσπερμίας, γενετικών ανωμαλιών ή για μονογονεϊκές οικογένειες.

- Υπάρχει υπογονιμότητα άγνωστου αιτιολογίας.

Η μέθοδος δεν συνιστάται σε γυναίκες με αποφραγμένες σάλπιγγες, σε γυναίκες προχωρημένης αναπαραγωγικής ηλικίας χωρίς αποθέματα ωαρίων και σε σοβαρό ανδρικό παράγοντα (πολύ χαμηλός αριθμός ή υψηλά παθολογική κινητικότητα σπερματοζωαρίων).

Σπερματέγχυση: Διαδικασία και στάδια εφαρμογής

Η επιτυχία της σπερματέγχυσης εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τη συγχρονισμένη εφαρμογή της διαδικασίας σε σχέση με την ωορρηξία. Η όλη πορεία οργανώνεται προσεκτικά και περιλαμβάνει:

1. Παρακολούθηση του κύκλου: Η γυναίκα υποβάλλεται σε υπερηχογραφήματα ώστε να προσδιοριστεί η ακριβής στιγμή της ωορρηξίας. Αν χρειαστεί, χορηγούνται ήπια σκευάσματα διέγερσης των ωοθηκών.

1. Πρόκληση ωορρηξίας: Όταν το ωοθυλάκιο φτάσει σε κατάλληλο μέγεθος, γίνεται ένεση χοριακής γοναδοτροπίνης για την πρόκληση ωορρηξίας, ρυθμίζοντας έτσι τον χρόνο της σπερματέγχυσης.

1. Συλλογή και επεξεργασία σπέρματος: Το δείγμα λαμβάνεται από τον σύντροφο ή από τράπεζα σπέρματος και επεξεργάζεται στο εργαστήριο με σκοπό την ενίσχυσή του, απομακρύνοντας νεκρά κύτταρα, βλέννες ή άλλες ανεπιθύμητες ουσίες.

1. Ενδομήτρια έγχυση: Μέσω ενός λεπτού, αποστειρωμένου καθετήρα, το σπέρμα εγχέεται στο εσωτερικό της μήτρας. Η διαδικασία διαρκεί λίγα λεπτά, δεν απαιτεί αναισθησία και είναι εντελώς ανώδυνη.

1. Μετά τη διαδικασία: Η γυναίκα μπορεί να επιστρέψει άμεσα στην καθημερινότητά της. Συνιστάται αποφυγή έντονης άσκησης για την υπόλοιπη ημέρα. Το αποτέλεσμα ελέγχεται με αιματολογική εξέταση 12-14 ημέρες αργότερα.

Ποσοστά επιτυχίας και τι τα επηρεάζει

Το ποσοστό επιτυχίας της σπερματέγχυσης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 10% και 20% ανά κύκλο, αλλά μπορεί με ιδανικές συνθήκες μπορεί να φτάσει και το 25%.

Παράγοντες που επηρεάζουν την επιτυχία:

- Ηλικία της γυναίκας (καλύτερη πρόγνωση πριν τα 35 έτη).

- Ποιότητα σπέρματος μετά την επεξεργασία.

- Τύπος κύκλου (φυσικός ή φαρμακευτικά υποβοηθούμενος).

- Αίτιο υπογονιμότητας

- Αριθμός προηγούμενων προσπαθειών: Η μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχίας σημειώνεται στους πρώτους 3-4 κύκλους. Μετά από αυτό, συνήθως προτείνεται αλλαγή θεραπευτικής στρατηγικής, συνήθως με εξωσωματική γονιμοποίηση.

Σπερματέγχυση: Πλεονεκτήματα

Η σπερματέγχυση είναι μία απλή και ήπια μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με σημαντικά οφέλη:

- Μη επεμβατική μέθοδος χωρίς νάρκωση.

- Απλή και σύντομη διαδικασία χωρίς χρόνο αποκατάστασης.

- Χαμηλό κόστος σε σχέση με άλλες μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

- Μπορεί να εφαρμοστεί και σε φυσικούς ή ημιφυσικούς κύκλους, δηλαδή χωρίς ή με πολύ ήπια φαρμακευτική διέγερση.

- Καλή επιλογή για μονογονεϊκές οικογένειες και ζευγάρια με σεξουαλικές δυσλειτουργίες.

Περιορισμοί και αποτυχίες

Παρά τα πλεονεκτήματά της, η σπερματέγχυση δεν φαίνεται να βοηθά ιδιαίτερα σε περιπτώσεις σοβαρής υπογονιμότητας. Δεν ενδείκνυται σε περιπτώσεις σοβαρής ανδρικής υπογονιμότητας, ενδομητρίωσης σταδίου III/IV ή πλήρους απόφραξης των σαλπίγγων. Επιπλέον ενδεχόμενη αποτυχημένη προσπάθεια μπορεί να αποτελέσει επιπρόσθετη ψυχολογική επιβάρυνση για τη γυναίκα, πριν αυτή περάσει στην εξωσωματική γονιμοποίηση.

Περιορισμοί:

- Σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας από την εξωσωματική.

- Απαιτεί διαβατές σάλπιγγες και υγιές ενδομήτριο.

- Κίνδυνος πολύδυμων κυήσεων σε μη φυσικούς κύκλους.

- Δεν είναι αποτελεσματική σε γυναίκες με φτωχή ωοθηκική εφεδρεία.

Εναλλακτικές επιλογές

Σε περίπτωση αποτυχίας της μεθόδου ο ειδικός γυναικολόγος προχωράει σε πλήρη επαναξιολόγηση του περιστατικού. Συχνά, επόμενα βήματα είναι:

- IVF με ή χωρίς διέγερση ανάλογα με την ωοθηκική εφεδρεία.

- ICSI σε περίπτωση σοβαρού ανδρικού παράγοντα.

- Ενδεχόμενη χρήση δότη ωαρίων ή σπέρματος, όταν το γενετικό υλικό είναι ακατάλληλο ή απών.

- Micro-TESE για συλλογή σπερματοζωαρίων χειρουργικά από τους όρχεις.

Η κατάλληλη στρατηγική βασίζεται σε ένα σύνολο παραμέτρων, συμπεριλαμβανομένων της ηλικίας, των προηγούμενων προσπαθειών και του μαιευτικού ιστορικού.

Πώς πραγματοποιείται η διαδικασία της σπερματέγχυσης;

Η διαδικασία της σπερματέγχυσης ξεκινά με τη συλλογή σπέρματος από τον σύντροφο ή από τράπεζα. Ακολουθεί ειδική επεξεργασία του δείγματος στο εργαστήριο, κατά την οποία απομακρύνονται τα ακίνητα και μη φυσιολογικά σπερματοζωάρια καθώς και λευκά αιμοσφαίρια ή άλλο ξένο υλικό. Το επεξεργασμένο δείγμα, υψηλής πυκνότητας και κινητικότητας, στη συνέχεια εγχέεται απευθείας στην κοιλότητα της μήτρας μέσω ενός λεπτού καθετήρα, σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η απλή αυτή διαδικασία είναι ανώδυνη, διαρκεί λίγα λεπτά και δεν απαιτεί αναισθησία.

Ποια περιστατικά μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη σπερματέγχυση;

Η μέθοδος είναι κατάλληλη για αρκετές κατηγορίες ζευγαριών που δεν έχουν επιτύχει εγκυμοσύνη με φυσικό τρόπο. Συγκεκριμένα, η σπερματέγχυση ενδείκνυται κυρίως σε ήπια ανδρική υπογονιμότητα, προβλήματα με την τραχηλική βλέννα, διαταραχές κύκλου, ανεξήγητη υπογονιμότητα και δυσκολίες στη σεξουαλική επαφή. Αποτελεί επίσης επιλογή για γυναίκες χωρίς σύντροφο ή για ζευγάρια που χρησιμοποιούν σπέρμα δότη. Σημαντική προϋπόθεση για την επιτυχία είναι η παρουσία ωορρηξίας και η φυσιολογική λειτουργία των σαλπίγγων της γυναίκας.

Τι ακριβώς είναι η ενδομητρική σπερματέγχυση και πώς διαφέρει από άλλες τεχνικές;

Η ενδομητρική σπερματέγχυση είναι μια στοχευμένη τεχνική σπερματέγχυσης κατά την οποία το σπέρμα, μετά την κατάλληλη επεξεργασία, τοποθετείται κατευθείαν στο εσωτερικό της μήτρας. Αυτό το στάδιο παρακάμπτει τα φυσικά εμπόδια του τραχήλου και επιτρέπει στα σπερματοζωάρια να βρεθούν όσο το δυνατόν πιο κοντά στις σάλπιγγες, όπου πραγματοποιείται η γονιμοποίηση. Σε σύγκριση με την τραχηλική έγχυση, η ενδομητρική τεχνική προσφέρει αυξημένες πιθανότητες επιτυχίας.

Γιατί έχει σημασία η καλή λειτουργία των σαλπίγγων της γυναίκας;

Η γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο πραγματοποιείται φυσιολογικά στις σάλπιγγες της γυναίκας. Αν οι σάλπιγγες είναι αποφραγμένες ή έχουν υποστεί βλάβες (π.χ. από φλεγμονές, χειρουργικές επεμβάσεις ή ενδομητρίωση), τότε η συνάντηση του ωαρίου με τα σπερματοζωάρια παρεμποδίζεται. Για τον λόγο αυτό, πριν εφαρμοστεί η μέθοδος, ελέγχεται η βατότητα των σαλπίγγων με υστεροσαλπιγγογραφία.

Πόσο αποτελεσματική είναι η μέθοδος συνολικά;

Η αποτελεσματικότητα της σπερματέγχυσης είναι σχετικά περιορισμένη σε σχέση με την εξωσωματική γονιμοποίηση, ωστόσο σε καλά επιλεγμένες περιπτώσεις προσφέρει ουσιαστικές πιθανότητες σύλληψης. Τα ποσοστά επιτυχίας κυμαίνονται συνήθως μεταξύ 10% και 20% ανά κύκλο, και επηρεάζονται από την ηλικία της γυναίκας, την αιτία υπογονιμότητας, την ποιότητα του σπέρματος και τη συνύπαρξη άλλων παραγόντων.